Innovatief, deskundig en betrokken

Promotieonderzoek: TAPTOE: Opioïden in de eerste lijn

Naast het opioïdenprobleem in Amerika is het gebruik van opioïden ook in Nederland de laatste 25 jaar sterk gestegen. Steeds vaker krijgen patiënten opioïden voorgeschreven voor niet-kanker gerelateerde pijn. Dit brengt risico’s met zich mee, waaronder afhankelijkheid en verslaving. Een onderzochte aanpak voor dit probleem is er nog niet.

Doel:
Terugdringen van overgebruik van opioïden in de eerste lijn.

Deelonderzoek 1: Houding en ervaringen van huisartsen en apothekers m.b.t. voorschrijven en afleveren van opioïden

Doel deelonderzoek 1:
Het in kaart brengen van de overtuigingen en werkwijzen in de praktijk van huisartsen en openbaar apothekers ten aanzien van het voorschrijven en afleveren van opioïden.

Aanpak:
Dit onderzoek is samen opgezet met onderzoekers van het Nivel. We hebben via verschillende netwerken en nieuwsbrieven vragenlijsten naar apothekers en huisartsen gestuurd. Er hebben meer dan 200 huisartsen en 200 apothekers gereageerd op de vragenlijsten. Hieruit kan een beeld gevormd worden van de overtuigingen en werkwijzen in de praktijk ten aanzien van het voorschrijven en afleveren van opioïden.

Deelonderzoek 2: Ervaringen van patiënten die langdurig opioïden gebruiken

Doel deelonderzoek 2:
Het in kaart brengen van de ervaringen met het gebruik van opioïden bij patiënten die langdurig opioïden gebruiken voor non-maligne pijn in de eerste lijn. Er zal hier gekeken worden naar waarom patiënten langdurig gebruiken en wat hun gebruik beïnvloedt.

Aanpak:
Dit kwalitatieve onderzoek wordt uitgevoerd samen met de Universiteit Utrecht. We hebben 25 patiënten geïnterviewd die langdurig tramadol, morfine, oxycodon en/of fentanyl gebruiken. We onderzoeken wat maakt dat ze deze geneesmiddelen langdurig zijn gaan gebruiken voor hun (niet-kanker gerelateerde) pijn.

Publicatie:
Patient perspectives on primary care providers role in long-term opioid therapy – PubMed (nih.gov)

Deelonderzoek 3: Interventies in de eerste lijn

Doel deelonderzoek 3:
Het ontwikkelen en testen van een opioïden reductie interventie in de eerste lijn.

Aanpak:
Dit onderzoek wordt uitgevoerd samen met onderzoekers van Huisartsgeneeskunde van het Erasmus MC. Er wordt een opioïden reductie interventie ontwikkeld met behulp van experts uit de praktijk. De interventie heeft twee doelen: 1) initiatie en het kortdurend gebruik van opioïden voor niet-kanker-gerelateerde pijn verminderen en 2) het langdurig opioïdgebruik bij patiënten met chronische niet-kanker-gerelateerde pijn verminderen.

In 2022-2023 testen we de interventie in een haalbaarheids- en implementatiestudie in circa 40 huisartsenpraktijken en apotheken (de TRIO-3P-studie).

In 2024-2025 worden de resultaten geanalyseerd en gepubliceerd.
Gerelateerde publicatie: Pragmatic Delphi study aimed at determining practical components for a tool designed to assist Dutch primary care-givers in opioid deprescribing for non-cancer pain – PubMed (nih.gov)